Nguyên nhân khiến người già bị rối loạn giấc ngủ

Đa phần những người già, người cao tuổi thường xuyên gặp phải tình trạng mất ngủ, ít ngủ, khó ngủ vào ban đêm ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe.

1. Rối loạn giấc ngủ ở người già

Rối loạn giấc ngủ ở người già là một vấn đề phổ biến không chỉ ở Việt Nam mà còn trên toàn thế giới. Khi tuổi tác tăng lên, thói quen sinh hoạt và cơ chế giấc ngủ của người cao tuổi thường thay đổi, dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng liên quan đến giấc ngủ. Tình trạng rối loạn giấc ngủ ở người già thường bao gồm các triệu chứng như:

• Khó ngủ: Người già thường gặp khó khăn khi bắt đầu giấc ngủ, phải nằm trên giường một thời gian dài trước khi ngủ được.
• Thời gian ngủ ít hơn: So với tuổi trẻ, thời gian ngủ của người cao tuổi thường giảm đi rõ rệt.
• Thường xuyên tỉnh giấc từ nửa đêm về sáng: Người già thường tỉnh dậy vào giữa đêm và khó khăn trong việc trở lại giấc ngủ.
• Ngủ không ngon giấc: Chất lượng giấc ngủ giảm sút, giấc ngủ không sâu và không hồi phục đầy đủ.

Những triệu chứng này không chỉ gây ra sự khó chịu mà còn có thể dẫn đến những lo ngại nghiêm trọng về sức khỏe, chẳng hạn như gia tăng nguy cơ mệt mỏi vào ban ngày, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và thậm chí là ngất xỉu.

2. Nguyên nhân rối loạn giấc ngủ ở người già

2.1. Rối loạn giấc ngủ nguyên phát

Rối loạn giấc ngủ nguyên phát ở người già là tình trạng mất ngủ không do các bệnh lý khác hoặc nguyên nhân tâm thần. Một số nguyên nhân chính bao gồm:

• Suy giảm chức năng: Sự lão hóa tự nhiên làm giảm chức năng của các tế bào và cơ quan trong cơ thể. Ở người già, các tế bào thần kinh bị ảnh hưởng, gây ra các vấn đề như mất ngủ, khó ngủ, cảm giác buồn ngủ thường xuyên hoặc ngủ không yên giấc. Điều này dẫn đến việc người già bị rối loạn giấc ngủ và gặp khó khăn trong việc duy trì giấc ngủ chất lượng.
• Ngưng thở khi ngủ: Tình trạng ngưng thở hoặc hơi thở bị gián đoạn trong khi ngủ là một nguyên nhân phổ biến gây rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi. Đây là một dạng của chứng ngưng thở khi ngủ, gây ra sự gián đoạn trong quá trình ngủ và ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.
• Hội chứng chân không yên (RLS): Người già bị rối loạn giấc ngủ do hội chứng chân không yên thường cảm thấy rất muốn cựa quậy chân khi ngủ. Điều này gây ra sự khó chịu và ảnh hưởng đến giấc ngủ của họ.
• Rối loạn tứ chi theo chu kỳ: Đây là tình trạng chân tay cử động một cách vô thức trong khi ngủ, gây ra sự gián đoạn trong giấc ngủ và làm giảm chất lượng giấc ngủ.
• Rối loạn nhịp sinh học: Người già thường gặp phải rối loạn nhịp sinh học, trong đó chu kỳ ngủ-thức bị gián đoạn. Điều này làm cho họ khó khăn trong việc duy trì giấc ngủ suốt đêm.
• Rối loạn hành vi giấc ngủ REM: Đây là tình trạng mà người già có thể thực hiện các hành vi không mong muốn trong khi đang ở giai đoạn giấc ngủ REM, gây ra rối loạn giấc ngủ.

Mất ngủ ở người già vừa có thể là một triệu chứng của các vấn đề khác, vừa có thể là bệnh lý riêng. Các yếu tố như trầm cảm, lo lắng hoặc sa sút trí tuệ có thể làm gia tăng nguy cơ rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi.

2.2. Rối loạn giấc ngủ do các bệnh lý nội khoa

Người cao tuổi thường dễ mắc phải các bệnh lý liên quan đến sức khỏe, và nhiều bệnh lý này có thể gây rối loạn giấc ngủ. Một số bệnh lý phổ biến bao gồm:

• Bệnh xương khớp mạn tính: Các cơn đau nhức liên tục do bệnh xương khớp mạn tính có thể gây khó ngủ và giấc ngủ không sâu. Đây là một nguyên nhân thường gặp gây rối loạn giấc ngủ ở người già.
• Bệnh phổi: Các bệnh như viêm phế quản mạn tính, ho kéo dài và hen suyễn có thể ảnh hưởng đến khả năng thở và gây ra mất ngủ. Những triệu chứng này làm giảm chất lượng giấc ngủ của người cao tuổi.
• Bệnh tiêu hóa: Các vấn đề về tiêu hóa như đau dạ dày, viêm đại tràng, đầy bụng khó tiêu, tiểu nhiều về đêm và bệnh tiểu đường cũng có thể dẫn đến mất ngủ và khó ngủ ở người già. Các triệu chứng này gây ra sự khó chịu và làm giảm chất lượng giấc ngủ.
• Bệnh lý thần kinh và tim mạch: Người cao tuổi mắc các bệnh như Parkinson, Alzheimer, đau mãn tính và các bệnh về tim mạch thường gặp phải rối loạn giấc ngủ. Nghiên cứu ở Singapore đã chứng minh rằng những người già gặp vấn đề giấc ngủ thường có các bệnh lý đi kèm và ít vận động, điều này làm gia tăng tình trạng rối loạn giấc ngủ.

Một nghiên cứu về các vấn đề liên quan đến giấc ngủ của người lớn tuổi ở Singapore đã chứng minh rằng những người có vấn đề giấc ngủ thường có bệnh lý đi kèm và ít vận động. Các bệnh này gồm: Parkinson, Alzheimer, đau mãn tính, bệnh về tim mạch, thần kinh, tiêu hóa, hô hấp, rối loạn đi tiểu…

2.3 Rối loạn giấc ngủ do thuốc

Một số loại thuốc có thể gây ra tình trạng rối loạn giấc ngủ ở người cao tuổi. Những loại thuốc này bao gồm:

• Thuốc lợi tiểu: Dùng cho người bị cao huyết áp hoặc tăng nhãn áp. Thuốc lợi tiểu có thể làm tăng tần suất tiểu đêm, gây ra mất ngủ.
• Thuốc kháng cholinergic: Dùng cho bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD). Những thuốc này có thể gây ra tình trạng khô miệng và khó ngủ.
• Thuốc hạ áp và corticosteroid: Thuốc hạ áp và corticosteroid như prednisone dùng cho viêm khớp dạng thấp có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Thuốc chống trầm cảm: Một số loại thuốc chống trầm cảm có thể gây ra tác dụng phụ ảnh hưởng đến giấc ngủ.
• Thuốc ức chế histamin trên thụ thể H2: Như Zantac hay Tagamet, dùng cho bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD) hoặc loét dạ dày tá tràng. Những thuốc này có thể gây ra tình trạng mất ngủ.
• Thuốc levodopa và thuốc adrenergic: Dùng trong điều trị Parkinson và tình trạng khẩn cấp như hen suyễn hoặc tim ngừng đập cũng có thể gây rối loạn giấc ngủ.

2.4. Những nguyên nhân khác

Một số yếu tố khác có thể góp phần vào tình trạng rối loạn giấc ngủ ở người già bao gồm:

• Môi trường: Ô nhiễm tiếng ồn, không gian ngủ thiếu trong lành, thoáng mát hoặc nơi ở chật chội có thể dẫn đến khó ngủ. Môi trường không thuận lợi có thể ảnh hưởng đến khả năng duy trì giấc ngủ sâu và chất lượng giấc ngủ.
• Chế độ ăn uống và sinh hoạt: Chế độ ăn uống không đủ chất, không đúng giờ, và việc thường xuyên tiêu thụ rượu bia, các chất kích thích như cà phê, trà đặc và nước uống có ga cũng có thể dẫn đến mất ngủ. Những thói quen sinh hoạt không lành mạnh này làm giảm khả năng ngủ ngon và gây ra rối loạn giấc ngủ.

Cùng với việc thực hiện các trắc nghiệm tâm lý và liệu pháp tâm lý chuyên sâu, việc xác định và điều trị nguyên nhân cụ thể gây rối loạn giấc ngủ là rất quan trọng để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất cho người cao tuổi. Việc cải thiện môi trường sống, thay đổi thói quen sinh hoạt và theo dõi tình trạng sức khỏe tổng thể có thể giúp người già giảm bớt tình trạng rối loạn giấc ngủ và nâng cao chất lượng cuộc sống.