Tin Sức Khoẻ
Hẹp ống sống: nguyên nhân và triệu chứng
Hẹp ống sống là tình trạng ống sống bị hẹp dẫn đến chèn ép tủy sống và/hoặc các rễ thần kinh. Theo thống kê, hẹp ống sống thường xảy ra nhất ở vùng lưng dưới và vùng cổ. Các triệu chứng thường gặp là đau, tê bì, yếu cơ. Hãy cũng Youmed tìm hiểu rõ hơn về hẹp ống sống trong bài viết sau đây nhé!
1. Hẹp ống sống là gì?
Cột sống của chúng ta được cấu tạo từ các xương đốt sống xếp chồng lên nhau. Chúng tạo ra một ống sống ở giữa để bảo vệ tủy sống bên trong. Đồng thời tạo nên các lỗ liên hợp để các rễ thần kinh tủy sống thoát ra ngoài.
Hẹp ống sống (Spinal stenosis) là tình trạng khoảng không gian bên trong ống sống bị hẹp, có thể gây áp lực lên tủy sống và/hoặc các rễ thần kinh khi đi qua cột sống.
Xem thêm “Gai cột sống và những kiến thức cần biết”
Để chat, gọi điện và đặt khám bác sĩ của chúng tôi
2. Triệu chứng của hẹp ống sống là gì?
Triệu chứng của hẹp ống sống khá đa dạng, và khác nhau giữa người với người. Phụ thuộc vào vị trí và mức độ hẹp, mà tủy sống hoặc rễ thần kinh tủy có thể bị chèn ép và gây những triệu chứng khác nhau. Các triệu chứng thường tiến triển dần dần và nặng hơn theo thời gian. Tuy nhiên, nhiều người có hình ảnh hẹp ống sống trên MRI hoặc CT scan nhưng có thể không có triệu chứng trên lâm sàng.
Nhìn chung, các triệu chứng hẹp ống sống thường được đặc trưng như:
- Tiến triển chậm theo thời gian hoặc khởi phát chậm
- Xảy ra trong các hoạt động nhất định. Ví dụ: đứng thẳng, đi bộ hoặc đạp xe trong khi giữ đầu thẳng đứng
- Cảm thấy nhẹ nhõm khi nghỉ ngơi (ngồi hoặc nằm) và/hoặc bất kỳ tư thế gập người nào (gập người về phía trước)
- Mặc dù hiếm gặp, nhưng bệnh hẹp ống sống cũng có thể biểu hiện chủ yếu bởi các triệu chứng thần kinh. Chẳng hạn như triệu chứng tê và/hoặc yếu nổi trội hơn là đau.
2.1 Hẹp ống sống vùng cổ
Hẹp ống sống vùng cổ có thể làm chèn ép các rễ thần kinh tủy cổ, vì vậy ảnh hưởng đến cánh tay của bạn, Trong trường hợp tủy sống bị chèn ép, các triệu chứng có thể xuất hiện ở bất kì vị trí nào dưới mức độ bị chèn ép, bao gồm cả chân. Các triệu chứng thường gặp là:
- Đau vùng cổ
- Tê hoặc ngứa ran ở bàn tay, cánh tay, bàn chân hoặc chân
- Yếu bàn tay, cánh tay, bàn chân hoặc chân
- Các vấn đề về đi bộ và thăng bằng
- Trong trường hợp nghiêm trọng: rối loạn chức năng ruột hoặc bàng quang (tiểu gấp và tiểu không tự chủ)
2.2 Hẹp ống sống vùng thắt lưng
Hẹp ống sống ở cột sống thắt lưng có thể chèn ép rễ thần kinh cột sống thắt lưng, ảnh hưởng đến chân. Các triệu chứng thường gặp là:
- Tê hoặc ngứa ran ở bàn chân hoặc chân
- Yếu cơ
- Đau hoặc chuột rút ở một hoặc cả hai chân khi bạn đứng trong thời gian dài hoặc khi bạn đi bộ. Triệu chứng thường giảm bớt khi bạn cúi người về phía trước hoặc ngồi
- Đau lưng
Đồng thời có thể gây ra hội chứng chùm đuôi ngựa. Đây là hội chứng cần được can thiệp y tế kịp thời.
2.3 Hẹp ống sống vùng ngực
Hẹp ống sống ở cột sống ngực có thể chèn ép rễ thần kinh tủy ngực. Gây đau, ngứa ran, tê và/hoặc yếu vùng ngực hoặc bụng. Nếu tủy sống bị nén ép, có thể gây đau và/hoặc suy giảm thần kinh ở mức thấp hơn.
Tóm lại, hẹp ống sống thường gặp nhất ở cột sống thắt lưng và cột sống cổ, hiếm khi xảy ra ở cột sống ngực. Hẹp ống sống cũng có thể xảy ra ở nhiều nơi, chẳng hạn như ở cả cột sống cổ và cột sống thắt lưng.
3. Phân loại hẹp ống sống
Sự phân loại hẹp ống sống có thể dựa vào vị trí hẹp và sự chèn ép thần kinh. Có thể phân loại thành hẹp ống sống bên và hẹp ống sống trung tâm. Trong đó, hẹp ống sống bên liên quan đến việc chèn ép hoặc viêm thần kinh tủy sống. Hẹp ống sống trung tâm liên quan đến việc chèn ép hoặc viêm tủy sống.
3.1 Hẹp ống sống bên
Lỗ liên hợp là nơi các rễ thần kinh thoát ra khỏi ống sống, ở giữa 2 đốt sống liền kề nhau. Khi một hoặc nhiều lỗ liên hợp bị hẹp, nó được gọi là hẹp lỗ liên hợp. Trong tình trạng này, rễ thần kinh tủy có ít khoảng không gian hơn, gây nên chèn ép, đau, hoặc mất chức năng.
Hẹp lỗ liên hợp có thể xảy ra ở bất cứ vị trí nào trên cột sống. Tuy nhiên, nó thường phổ biến nhất ở vùng cột sống thắt lưng. Nó cũng có thể xảy ra ở vùng cột sống cổ, nhưng hiếm khi xảy ra ở vùng cột sống ngực.
3.2 Hẹp ống sống trung tâm
Ống sống chính là phần khoang rỗng được tạo thành từ sự xếp chồng lên nhau các lỗ sống của các xương sống và là nơi chứa đựng tủy sống và các rễ thần kinh.
Hẹp ống sống trung tâm khiến tủy sống có ít không gian hơn và có thể bị nén. Có thể dẫn đến đau và/hoặc rối loạn chức năng ở bất kỳ nơi nào trong cơ thể dưới mức độ nén.
Chứng hẹp ống sống trung tâm có thể xảy ra ở bất kỳ đốt sống nào trong cột sống. Tuy vậy, nó thường xảy ra nhất ở thắt lưng hoặc cột sống cổ.
Cũng có thể xảy ra hẹp ống sống bên và hẹp ống sống trung tâm cùng lúc.
4. Nguyên nhân của hẹp ống ống là gì?
Xương đốt sống chạy dài từ cổ (đốt sống cổ C1) đến tận lưng dưới (xương cụt) của bạn. Các xương của cột sống của bạn tạo thành một ống sống, bảo vệ tủy sống của bạn (dây thần kinh).
Một số người được sinh ra với một ống sống nhỏ. Nhưng hầu hết chứng hẹp ống sống xảy ra khi có một nguyên nhân nhất định. Nguyên nhân của hẹp ống sống có thể bao gồm:
4.1 Sự thoái hóa
Sự hao mòn và tổn thương do thoái hóa trên xương cột sống có thể thúc đẩy sự hình thành các gai xương. Và chúng có thể phát triển vào ống sống.
Xem thêm “Thoái hóa cột sống thắt lưng và những điều bạn cần biết”
4.2 Sự phát triển quá mức của xương
Bệnh Paget, một bệnh về xương thường ảnh hưởng đến người lớn, cũng có thể gây ra sự phát triển quá mức của xương ở cột sống.
4.3 Thoát vị đĩa đệm
Đĩa đệm hoạt động như một bộ phận hấp thụ áp lực giữa các đốt sống của bạn. Thật không may rằng chúng thường có xu hướng bị khô dần theo tuổi tác. Các vết nứt ở bên ngoài đĩa đệm có thể cho phép một phần bên trong đĩa đệm thoát ra ngoài và đè lên tủy sống hoặc dây thần kinh.
Xem thêm “Đĩa đệm cột sống có cấu trúc và chức năng như thế nào?”
4.4 Dày dây chằng
Những sợi dây giúp giữ xương cột sống của bạn lại với nhau có thể trở nên cứng và dày lên theo thời gian. Các dây chằng dày lên này có thể phình vào ống sống.
4.5 Các khối u
Sự phát triển bất thường có thể hình thành bên trong tủy sống, trong các màng bao bọc tủy sống hoặc giữa tủy sống và đốt sống. Các khối u này không phổ biến và có thể xác định được trên MRI hoặc CT scan.
4.6 Các chấn thương cột sống
Tai nạn xe hơi và các chấn thương khác có thể gây ra trật khớp hoặc gãy một hoặc nhiều đốt sống. Xương bị lệch do gãy cột sống có thể làm hỏng các thành phần bên trong ống sống. Sưng các mô lân cận ngay sau khi phẫu thuật lưng cũng có thể gây áp lực lên tủy sống hoặc dây thần kinh.
5. Yếu tố nguy cơ hẹp ống sống là gì?
Hầu hết những người bị hẹp ống sống thường ở độ tuổi trên 50. Mặc dù những thay đổi thoái hóa có thể gây ra hẹp ống sống ở những người trẻ hơn, nhưng cần phải xem xét các nguyên nhân khác. Chúng bao gồm: chấn thương, biến dạng cột sống bẩm sinh như vẹo cột sống và một bệnh di truyền ảnh hưởng đến sự phát triển xương và cơ trên toàn cơ thể. Một chẩn đoán hình ảnh học cột sống có thể phân biệt các nguyên nhân này.
6. Hẹp ống sống có thể dẫn đến những biến chứng gì?
Hẹp ống sống nặng không được điều trị có thể khiến các triệu chứng tiến triển và gây ra vĩnh viễn:
- Tê
- Yếu cơ
- Vấn đề cân bằng
- Tiểu không kiểm soát
- Liệt
7. Điều trị hẹp ống sống như thế nào?
Trên thực tế, điều trị hẹp ống sống như thế nào còn phụ thuộc vào vị trí hẹp và mức độ nặng của các triệu chứng của bạn. Hãy trao đổi với bác sĩ của bạn để tìm ra phương án điều trị thích hợp nhất cho mình.
7.1 Điều trị dùng thuốc
Bác sĩ thường kê cho bạn các loại thuốc giảm đau, tùy thuộc vào mức độ đau của bạn. Những loai thuốc thường gặp đó là:
- Acetaminophen. Hoạt động thông qua hệ thống thần kinh trung ương (não và tủy sống) để giúp giảm đau.
- Thuốc chống viêm không steroid (NSAID) giúp giảm viêm và đau. Bao gồm aspirin, ibuprofen, naproxen và celecoxib.
- Opioids. Là loại thuốc liên quan đến codeine như oxycodonevà hydrocodone. Bạn cần sử dụng loại thuốc này theo đúng sử chỉ dẫn của bác sĩ. Bởi chúng có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm cả việc nghiện thuốc.
- Một số thuốc khác, như thuốc chống trầm cảm, chống động kinh.
7.2 Vật lí trị liệu
Người bị hẹp ống sống thường có xu hướng ít hoat động để tránh đau. Tuy nhiên điều này có thể dẫn đến yếu cơ, và cơn đau của bạn có thể tồi tệ hơn. Lúc này, vật lí trị liệu có thể mang lại nhiều lợi ích cho bạn, như:
- Xây dựng sức mạnh và sức bền
- Duy trì sự linh hoạt và ổn định của cột sống
- Cải thiện thăng bằng của bạn
7.3 Tiêm steroid
Các rễ thần kinh có thể bị kích thích và sưng lên tại các điểm mà chúng bị chèn ép. Mặc dù tiêm thuốc steroid (corticosteroid) sẽ không chữa được chứng hẹp, nhưng nó có thể giúp giảm viêm và giảm đau.
Hơn nữa, tiêm steroid có thể không hiệu quả với tất cả mọi người. Và việc tiêm steroid lặp đi lặp lại có thể làm suy yếu xương và mô liên kết lân cận. Vì vậy bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi quyết định tiêm steroid hay không nhé.
7.4 Phẫu thuật
Phẫu thuật có thể được xem xét nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Hoặc các triệu chứng của bạn gây nên sự khuyết tật, ảnh hưởng trầm trọng đến cuộc sống. Các mục tiêu của phẫu thuật bao gồm giảm áp lực lên tủy sống hoặc rễ thần kinh của bạn bằng cách tạo thêm không gian trong ống sống. Phẫu thuật giải áp vùng bị hẹp là cách dứt điểm nhất để giải quyết các triệu chứng của hẹp ống sống.
Xem thêm “Bạn cần gì về bệnh lý mạn tính thoái hóa cột sống cổ?”
Tóm lại, hẹp ống sống là tình trạng khá phổ biến, thường gây ra các triệu chứng đau, tê bì hoặc yếu cơ. Nếu nghi ngờ bị hẹp ống sống, bạn cần được bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời, tránh dẫn đến những biến chứng nguy hiểm.
Bác sĩ: Nguyễn Thanh Xuân
