Khó có loại hình nghệ thuật nào có khả năng truyền tải cảm xúc trọn vẹn như âm nhạc, bạn đã bao giờ cảm thấy “rùng mình” vì một giai điệu, hay lặp đi lặp lại một giai điệu dù chỉ mới nghe một hai lần và thậm chí bạn cũng chẳng còn hiểu ý nghĩa của bài hát đó, hoặc khi vui thì nghe, khi buồn cũng nghe, khi không làm gì cũng muốn được nghe nhạc? Điều gì đang xảy khi chúng ta nghe nhạc vậy?
1. Âm nhạc ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe tâm thần con người?
Những lợi ích của âm nhạc đối với sức khoẻ tâm thần đã được biết từ ngàn năm nay. Có thể lấy ví dụ như từ xa xưa các vị vua Isarel đã dùng tiếng hát để xoa dịu căng thẳng; các ca khúc hành quân ra đời để xây dựng sự tự tin nơi chiến binh; trong các sự kiện thể thao, âm nhạc là thành phần không thể thiếu để cổ vũ tinh thần cho các vận động viên. Các bé ở trường dùng giai điệu dễ nghe dễ nhớ để học thuộc bảng chữ cái ABC… Và có nhiều nghiên cứu hiện đại ủng hộ cho rằng âm nhạc thực sự rất có lợi cho cảm xúc và sự tự tin của con người.
Mỗi người sẽ có một gu âm nhạc riêng cho mình, nhưng dù khác nhau thì tất cả đều có đáp ứng với âm nhạc từ yêu cho tới ghét. Em bé thường yêu lời ca tiếng ru của mẹ, tiếng mẹ hát đặc biệt nhẹ nhàng, bất kể tài năng âm nhạc của mẹ có “khủng” như thế nào.
2. Âm nhạc và sự chú ý học tập
Hầu như tất cả chúng ta đều sẽ dễ nhớ một cái danh sách chằng chịt chữ nghĩa khi chúng có vần có điệu với nhau. Chẳng thế mà lúc xưa khi dân ta ít chữ nhưng những kinh nghiệm vẫn truyền được từ đời này qua đời khác không sót một chữ nào. Không phải là nhờ những câu ca dao, tục ngữ, câu hò câu vè đấy ư.
Để chat, gọi điện và đặt khám bác sĩ chuyên về Sức khỏe tâm thần, tải ngay ứng dụng YouMed.
Các nhà khoa học đã nghiên cứu và ủng hộ rằng, những trải nghiệm có liên quan đến âm nhạc có nhịp điệu sẽ giúp tăng cường học tập và trí nhớ. Có vài cách mà âm nhạc giúp trẻ có vấn đề về sự chú ý được cải thiện.
Đầu tiên, âm nhạc có thể là phần thưởng cho một hành vi được mong muốn. Lấy ví dụ đơn giản là nếu bé tập trung giải quyết vào bài vở trong 10 phút, bé sẽ cơ hội được nghe thể loại mà mình thích trong 5 phút. Thứ hai, khi bé đi học có vô vàn thứ phải nhớ, mọi chuyện sẽ dễ dàng hơn nếu bé đã quen với việc “biên soạn” bài học lại như những câu rap, câu hò hay đơn giản chỉ là những từ có vần có điệu… Hãy nghe thử những bài “rap Truyện Kiều” của các bạn học sinh ngày nay bạn sẽ hiểu.
Với các bé đang học, nhạc không lời sẽ là công cụ hỗ trợ rất tuyệt vời vì nó không làm các bạn bị xao lãng. Ngoài ra, âm nhạc nhẹ nhàng có thể giúp điều chỉnh hành vi và làm giảm các hành vi xung động của bé.
3. Âm nhạc và sự lo lắng
Chắc hẳn các bạn đang đọc bài ở đây đã có ít nhất một lần tìm thấy sự bình yên thư giãn khi nghe nhạc. Thực vậy, âm nhạc rất hữu hiệu để làm giảm lo âu, không chỉ đối với người lớn mà còn cả trẻ em. Thế nên chẳng có gì thấy lạ khi các cơ sở điều trị nha khoa thường bật những bài nhạc du dương là để phần nào xoa dịu sự lo lắng, sợ hãi của các bé khi các bác sĩ đang vật lộn với mấy chiếc răng sâu cứng đầu.
Bất kì loại nhạc êm dịu, thư giãn nào cũng góp phần là cho tâm trạng bình tĩnh hơn. Cùng với các liệu pháp nhận thức, âm nhạc nhẹ nhàng thường được các chuyên viên tâm lý kết hợp để làm giảm sự lo âu, thậm chí nó còn hiệu quả hơn các đơn trị liệu cổ điển.
4. Âm nhạc và cảm xúc
Một phân tích 5 nghiên cứu về tác dụng của âm nhạc lên trầm cảm kết luận rằng liệu pháp âm nhạc không chỉ được chấp nhận cho người bệnh trầm cảm, mà nó thực sự còn giúp đỡ những bệnh nhân mang bệnh nặng như ung thư, phỏng… đang buồn rầu. Nếu âm nhạc có thể giúp đỡ cho những người bệnh này thì không lý nào nó không thể giúp bạn và những người thân thương có nhiều các cảm xúc tích cực đúng không nào?
5. Âm nhạc và sự căng thẳng
Những giai điệu êm dịu rõ ràng có thể làm giảm sự kích động và giúp cho các bệnh nhân bị mất trí (y khoa gọi là sa sút trí tuệ) ở nhà dưỡng lão giữ được bình tĩnh. Nghe nhạc là phương pháp được sử dụng rộng rãi để làm giảm nồng độ hóc-môn stress.
Mặt khác, các bậc cha mẹ có con đang ở “tuổi teen” chắc cũng hay gặp tình trạng ức chế khi nghe một số thể loại nhạc ưa thích của quý cô quý cậu nhà mình, đặc biệt khi chúng còn mở với âm lượng lớn nữa. Thế nên nhạc loại này giúp giải stress ở người này nhưng đôi khi lại gây ức chế ở người khác, cho nên mỗi người sẽ phải tự lựa cho mình giai điệu nào là phù hợp nhất như khi chọn bạn mà chơi vậy.
Trên đây là một số lợi ích của âm nhạc đối với sức khỏe tâm thần của con người. Hy vọng có thể giúp ích được cho bạn. YouMed chúc bạn luôn may mắn và bình an!
Bác sĩ Đào Thị Thu Hương
>> Để cải thiện sức khỏe, ngoài âm nhạc bạn có thể xây dựng một chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý như thực phẩm giàu chất sắt cho cơ thể.