Tin Sức Khoẻ
Mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát: Những điều bạn cần biết
Mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát là một hội chứng hiếm gặp của hệ thống thần kinh và gây ảnh hưởng đến khả năng giao tiếp của bạn. Người mắc bệnh sẽ gặp khó khăn trong việc hiểu hoặc tìm ngôn ngữ để giao tiếp. Chính vì vậy, bệnh sẽ gây ảnh hưởng đến khả năng bày tỏ suy nghĩ của bản thân người bệnh. Để tìm hiểu thêm về căn bệnh này, YouMed xin gửi tới bạn đọc bài viết dưới đây.
1. Mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát là gì?
Để chat, gọi điện và đặt khám bác sĩ của chúng tôi
Các triệu chứng của bệnh mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát diễn tiến từ từ, thường là trước 65 tuổi, và tệ dần theo thời gian. Người bệnh mắc chứng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát có thể sẽ mất khả năng nói, viết và thậm chí là khả năng để hiểu được ngôn ngữ viết hoặc nói.
Diễn tiến của căn bệnh này diễn ra chậm. Người bệnh có thể tiếp tục tự chăm sóc bản thân và tham gia các vào hoạt động hằng ngày thêm vài năm kể từ khi khởi phát bệnh.
Mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát là một dạng của bệnh sa sút trí tuệ tiền đình thái dương. Đây là một nhóm các rối loạn xuất phát từ sự thoái hóa của thùy trán hoặc thùy thái dương. Não phụ trách chức năng liên quan đến lời nói và ngôn ngữ ở những thùy này.
2. Triệu chứng của bệnh mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát
Các triệu chứng của căn bệnh này có thể khác nhau ở từng người, tùy thuộc vào khu vực ngôn ngữ của não bị ảnh hưởng. Tình trạng bệnh có ba loại, gây nên các triệu chứng khác nhau.
2.1 Mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát loại ngữ nghĩa
Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm:
- Gặp khó khăn trong khả năng hiểu ngôn ngữ nói hoặc viết, thường là các từ đơn
- Việc hiểu nghĩa của từ trở nên khó khăn
- Khó khăn để nêu tên một đồ vật
2.2 Mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát loại logopenic
Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm:
- Khó tìm từ để thay thế
- Thường xuyên phải dừng lại trong khi nói để tìm từ phù hợp
- Khó khăn trong việc lặp lại những cụm từ hoặc câu
2.3 Mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát loại không lưu loát ngữ pháp
Các dấu hiệu và triệu chứng bao gồm:
- Ngữ pháp ở dạng viết và nói trở nên kém đi
- Khó hiểu những câu phức tạp
- Sử dụng sai ngữ pháp
- Có thể kèm với những vấn đề khó khăn khi nói. Ví dụ như: lỗi phát âm (mất điều khiển lời nói chủ ý)
3. Nguyên nhân gây bệnh mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát
Mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát là do sự co lại (teo) của một số vị trí (thùy) của não, những vùng này chịu trách nhiệm về lời nói và ngôn ngữ. Trong trường hợp này, thùy trán, thùy thái dương hoặc thùy đỉnh, chủ yếu là phần bên trái của não, bị ảnh hưởng.
Hiện tượng teo này có liên quan đến sự hiện diện của các protein bất thường. Do ảnh hưởng của hiện tượng trên, hoạt động não hoặc chức năng của vùng bị ảnh hưởng giảm đi.
4. Những yếu tố nguy cơ mắc bệnh
Một số yếu tố nguy cơ của bệnh mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát, bao gồm:
- Khiếm khuyết khả năng học tập: Nếu bạn bị khiếm khuyết khả năng học tập từ nhỏ, đặc biệt là chứng khó đọc, bạn có thể có nguy cơ mắc chứng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát cao hơn.
- Bị đột biến một số gen nhất định: Đột biến gen hiếm khi có liên quan đến bệnh này. Nếu những thành viên khác trong gia đình mắc căn bệnh này, bạn có thể có nguy cơ mắc bệnh.
5. Căn bệnh này sẽ gây ra những biến chứng gì?
Đến cuối cùng, bệnh nhân mắc chứng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát sẽ mất khả năng nói và viết, và thậm chí là khả năng hiểu ngôn ngữ viết và nói. Một số người sẽ có những khó khăn đáng kể trong việc phát âm để nói (Một vấn đề được gọi là chứng khó đọc của lời nói)
Khi bệnh tiến triển, các kỹ năng khác như trí nhớ, có thể bị suy yếu. Một số người sẽ có những triệu chứng thần kinh, chẳng hạn như khó khăn trong di chuyển. Với sự ảnh hưởng của những biến chứng này, bệnh nhân cuối cùng cũng sẽ cần đến sự giúp đỡ trong việc chăm sóc hàng ngày.
Theo diễn tiến của bệnh thì những người mắc chứng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát cũng có thể mắc bệnh trầm cảm hoặc rối loạn về hành vi hoặc những vấn đề trong xã hội. Những vấn đề khác có thể gặp phải như là cảm xúc trở nên trơ đi. Chẳng hạn như: Không quan tâm, giảm khả năng phán đoán hoặc có những hành vi xã hội không phù hợp.
6. Chẩn đoán bệnh mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát
Để có thể chẩn đoán căn bệnh này, bác sĩ của bạn sẽ đưa ra một số câu hỏi về triệu chứng và cho bạn thực hiện một số xét nghiệm.
Vấn đề khó khăn trong giao tiếp dần trở nên tệ hơn mà không có những thay đổi đáng kể trong suy nghĩ và hành vi trong vòng một hoặc hai năm là một dấu hiệu của chứng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát.
6.1 Thăm khám chức năng hệ thần kinh
Bác sĩ sẽ thăm khám chức năng thần kinh, đánh giá ngôn ngữ nói và đánh giá tâm thần kinh. Các bài kiểm tra sẽ đo lường khả năng nói, hiểu ngôn ngữ và các kỹ năng của bạn. Ngoài ra còn đánh giá cả khả năng nhận biết và đọc tên các đồ vật, nhớ lại và các chức năng khác.
6.2 Xét nghiệm máu
Bác sĩ có thể sẽ cho bạn làm xét nghiệm máu để kiểm tra tình trạng viêm nhiễm hoặc khảo sát các bệnh khác. Nếu bạn có đột biến gen liên quan đến bệnh mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát hoặc các bệnh lý thần kinh khác, việc xét nghiệm gen có thể xác định được nguyên nhân gây bệnh.
6.3 Khảo sát hình ảnh học sọ não
Cộng hưởng từ (MRI) có thể giúp chẩn đoán tình trạng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát. Đồng thời, phát hiện được sự co lại ở một số vùng của não và đánh giá khu vực nào bị ảnh hưởng. MRI cũng có thể phát hiện đột quỵ, khối u hoặc các bệnh khác gây ảnh hưởng đến chức năng của não.
Chụp cắt lớp phát xạ đơn photon (SPECT) có thể tái tạo hình ảnh 3D của não. Kỹ thuật ghi hình bằng bức xạ positron có thể khảo sát chức năng của não. Hai xét nghiệm trên đều có thể phát hiện lưu lượng máu chảy hoặc bất thường trong chuyển hóa glucose.
7. Điều trị bệnh mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát như thế nào?
Điều đáng buồn là căn bệnh này không thể chữa khỏi, và cũng không có thuốc nào có thể điều trị bệnh này. Tuy nhiên, một số liệu pháp có thể giúp cải thiện hoặc duy trì khả năng giao tiếp của bạn. Không chỉ vậy, thực hiện tốt các liệu pháp có thể giúp kiểm soát được tình trạng bệnh.
Âm ngữ trị liệu
Trao đổi với nhà chuyên gia bệnh học về ngôn ngữ nói, tập trung chủ yếu vào các phương pháp để bù đắp cũng như khắc phục kỹ năng ngôn ngữ bị mất, sẽ giúp ích rất nhiều trong việc cải thiện giao tiếp. Mặc dù liệu pháp này không thể ngăn cản diễn tiến của bệnh, nhưng nó có thể giúp bạn kiểm soát tình trạng bệnh và đồng thời làm chậm quá trình diễn tiến của một số triệu chứng.
8. Chế độ sinh hoạt phù hợp
Mất khả năng giao tiếp có thể sẽ khiến người bệnh trở nên căng thẳng và bực bội. Không chỉ người bệnh, bạn bè và gia đình xung quanh cũng bị ảnh hưởng vì vấn đề giao tiếp. Nếu bạn là người chăm sóc cho người mắc bệnh này, thực hiện các điều sau sẽ giúp ích rất nhiều trong khả năng giao tiếp:
- Tìm hiểu tất cả những gì bạn có thể biết về bệnh này
- Người mắc bệnh nên mang giấy tờ tùy thân trong người. Ngoài ra còn mang theo giấy tờ có thể hỗ trợ giải thích về bệnh của mình với người khác.
- Dù có thể phải đợi, nhưng hãy để người bệnh có thời gian để nói chuyện.
- Nói chậm từng câu, đơn giản và đầy đủ, đồng thời lắng nghe một cách cẩn thận.
- Hãy chăm sóc những nhu cầu cá nhân. Đồng thời, nghỉ ngơi đầy đủ và dành thời gian cho các hoạt động xã hội.
Những thành viên trong gia đình cần phải xem xét các lựa chọn chăm sóc dài hạn cho người bệnh. Các thành viên trong gia đình cũng có thể cần có kế hoạch tài chính cho người bệnh. Trong giai đoạn nghiêm trọng của bệnh, việc hỗ trợ đưa ra các quyết định pháp lý cần được chuẩn bị trước.
Khi nghi ngờ bản thân có những triệu chứng trên, đừng ngần ngại đến với Youmed. Tại đây bạn sẽ nhận được sự hỗ trợ tận tình từ đội ngũ nhân viên có chuyên môn cao. Đồng thời, giúp ích cho công tác chẩn đoán, điều trị và tư vấn về mặt sức khỏe.
Bác sĩ của chúng tôi
