Chán ăn mất ngủ có phải là dấu hiệu bệnh lý nghiêm trọng?

Trong cuộc sống hiện đại ngày nay, số lượng người cảm thấy chán ăn mất ngủ ngày càng tăng cao, ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống. Vậy nguyên nhân của tình trạng này là do đâu và có là dấu hiệu của bệnh lý nghiêm trọng nào không?

1. Chán ăn mất ngủ có biểu hiện như thế nào?

Nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời, chán ăn mất ngủ có thể dẫn đến những hệ quả nghiêm trọng cho sức khỏe. Cơ thể thiếu chất dinh dưỡng cần thiết sẽ suy yếu, hệ miễn dịch giảm sức đề kháng và khả năng phục hồi sau bệnh cũng bị ảnh hưởng.

Một số dấu hiệu phổ biến của chán ăn mất ngủ bao gồm:

• Giấc ngủ không liên tục, khó vào giấc và thức dậy nhiều lần trong đêm mà không rõ nguyên nhân.
• Thời gian ngủ hàng ngày giảm xuống, chỉ khoảng 4 – 5 tiếng/ngày, thức dậy sớm và khó ngủ lại sau đó.
• Cơ thể luôn cảm thấy mệt mỏi, uể oải và thiếu năng lượng sau khi thức dậy vào buổi sáng.
• Khả năng tập trung trong học tập và công việc hàng ngày bị suy giảm.
• Mất khẩu vị hoặc ăn uống kém đi, có thể gặp vấn đề với việc nuốt hay cảm nhận hương vị của các loại thực phẩm. Nếu gặp với trẻ nhỏ thì có thể là biếng ăn sinh lý ở trẻ.
• Tình trạng da xanh xao hoặc da sẫm màu do thiếu máu hoặc cơ chế tuần hoàn bị ảnh hưởng.
• Tâm trạng không ổn định, căng thẳng hay lo âu kéo dài có thể là biểu hiện của mất ngủ chán ăn.
• Hiệu suất làm việc giảm đi và khó duy trì sự tập trung trong công việc hàng ngày.
• Cảm giác buồn rầu, mất hứng thú và khó khăn trong việc tận hưởng các hoạt động mà trước đây thường yêu thích.
• Tăng – giảm cân không rõ nguyên nhân.

2. Nguyên nhân dẫn đến chán ăn mất ngủ

Một số yếu tố có thể là nguyên nhân gây chán ăn mất ngủ như:

• Nguyên nhân về sức khỏe: Cơ thể yếu đuối, thiếu dinh dưỡng có thể gây ra các triệu chứng như: Thiếu ngủ, đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, mệt mỏi cơ xương và phản ứng kém. Những dấu hiệu này là cảnh báo cho tình trạng suy nhược cơ thể của người bệnh. Đối với trẻ nhỏ, theo từng giai đoạn phát triển thì sẽ có các giai đoạn biếng ăn sinh lý khác nhau.
• Áp lực tâm lý: Áp lực tâm lý do căng thẳng và stress trong cuộc sống hoặc công việc có thể làm cho người bệnh mất tập trung và dễ phát sinh các rối loạn liên quan. Tình trạng này không chỉ xảy ra ở người lớn mà còn có thể xuất hiện biếng ăn tâm lý ở trẻ nhỏ.
• Tuổi tác: Sự gia tăng tuổi tác cũng đồng nghĩa với việc các bộ phận trong cơ thể trở nên yếu đuối và trải qua quá trình lão hóa. Khi đó, chúng không thể hoạt động hiệu quả, dẫn đến sự mệt mỏi của người bệnh. Đặc biệt, thiếu máu lên não rất dễ dẫn đến chán ăn mất ngủ ở người cao tuổi.
• Yếu tố bệnh lý: Trong một số trường hợp, triệu chứng chán ăn mất ngủ có thể là dấu hiệu sớm của các bệnh liên quan như rối loạn tiêu hoá, đau dạ dày,…
• Những yếu tố từ bên ngoài: Biến đổi thời tiết đột ngột, môi trường sống hoặc làm việc không thuận lợi, và ô nhiễm tiếng ồn có thể gây ra sự không thích ứng của cơ thể, dẫn đến tình trạng chán ăn mất ngủ.

3. Chán ăn mất ngủ là dấu hiệu của bệnh lý gì?

3.1. Bệnh về hệ tiêu hóa

Chán ăn thường là triệu chứng ban đầu cho các bệnh liên quan đến tiêu hóa. Khi bị ảnh hưởng, người bệnh có thể cảm thấy không muốn ăn, gặp khó khăn trong việc ăn hoặc không cảm nhận được sự ngon miệng khi ăn, đối với trẻ em thì có thể bị tình trạng trẻ biếng ăn hay nôn trớ … Các vấn đề tiêu hóa phổ biến mà người bị chán ăn mất ngủ thường gặp phải là:

• Trào ngược dạ dày: Đây là tình trạng khi dịch dạ dày trào lên thực quản, gây viêm nhiễm và tổn thương cho niêm mạc của dạ dày và các cơ quan thực quản, thanh quản, miệng,…
• Viêm loét tá tràng: Là tình trạng viêm nhiễm và tổn thương niêm mạc tá tràng, gây ra triệu chứng như buồn nôn, ói mửa và tiêu chảy.
• Vi khuẩn Helicobacter pylori: Đây là loại vi khuẩn gây ra viêm loét tá tràng và viêm niệu đạo.
• Rối loạn tiêu hóa chức năng: Bao gồm các rối loạn như rối loạn ruột kích thích và bệnh viêm ruột không tự miễn.
• Bệnh viêm gan: Viêm gan có thể gây ra mất ngủ và chán ăn, cùng với các triệu chứng khác như mệt mỏi và giảm cân.

3.2. Bệnh thần kinh

Bệnh thần kinh và tình trạng mất ngủ thường chỉ xảy ra ở người cao tuổi, nhưng cũng có khả năng xuất hiện ở người trẻ tuổi với các triệu chứng đi kèm như chán ăn và không muốn ăn. Điều này có thể gây hại đến sức khỏe. Chán ăn mất ngủ cũng có thể do tác động từ tâm lý, dẫn đến lo âu quá mức:

• Suy nhược thần kinh: Đây là tình trạng xảy ra khi não bộ hoạt động quá mức trong một khoảng thời gian dài. Người bệnh mắc phải tình trạng này thường có các biểu hiện như chán ăn mất ngủ, cảm thấy kiệt sức và đau đầu liên tục.
• Rối loạn lo âu: Đây là tình trạng xuất hiện cùng với các triệu chứng của sự lo lắng và nỗi sợ hãi, khiến người bệnh trở nên không muốn ăn uống, khó ngủ và có cảm giác hoảng loạn trong tâm trí.
• Rối loạn tâm trạng: Các rối loạn này thường được biểu hiện qua các triệu chứng như: Rối loạn cảm xúc, rối loạn lưỡng cực và trầm cảm,…

3.3. Mệt mỏi mạn tính

Mệt mỏi mạn tính là nguyên nhân gây tình trạng mất ngủ và chán ăn kéo dài, thường đi kèm với các triệu chứng biểu hiện ở nhiều cơ quan khác nhau như tiêu hóa, thần kinh cơ, hô hấp và tiết niệu. Ngoài việc gây ra chứng thiếu ngủ và suy dinh dưỡng, bệnh lý mệt mỏi mạn tính còn có thể xuất hiện với các biểu hiện sau:

• Đau đầu liên tục và có thể có sốt nhẹ;
• Khó tập trung vào công việc;
• Đau họng kéo dài và xuất hiện nổi hạch ở cổ;
• Cảm giác uể oải.

3.4. Suy tuyến thượng thận

Những tổn thương tại thận có khả năng gây suy giảm chức năng sản xuất cortisol, một trong những nguyên nhân dẫn đến sự rối loạn chuyển hóa trong cơ thể. Các triệu chứng ban đầu của tình trạng này bao gồm mệt mỏi, chán ăn mất ngủ. Tình trạng suy tuyến thượng thận còn đi kèm với các biểu hiện sau:

• Mệt mỏi, uể oải và thiếu năng lượng liên tục;
• Chán ăn mất ngủ, khó duy trì giấc ngủ;
• Nhịp tim tăng cao hơn bình thường và huyết áp giảm;
• Cơ thể cảm thấy lạnh và xuất hiện triệu chứng sốt cao, đồng thời gây ra hiện tượng đổ mồ hôi;
• Thường xuyên trải qua các cơn đau ở vùng lưng và chân.

3.5. Bệnh suy giáp

Bệnh suy giáp là một loại rối loạn nội tiết xảy ra khi tuyến giáp không sản xuất đủ hormone cần thiết để duy trì quá trình trao đổi chất trong cơ thể. Kết quả là người bệnh có thể gặp phải các triệu chứng như mất khẩu vị, khó ngủ, sức khỏe yếu đuối và dễ mệt mỏi, chán ăn mất ngủ.

Các dấu hiệu phổ biến của bệnh suy giáp bao gồm:

• Thiếu cảm giác ngon miệng khi ăn, thường xuyên gặp tình trạng táo bón;
• Sự suy giảm nghiêm trọng về trí nhớ;
• Khó ngủ, mất ngủ và thường không có giấc ngon;
• Da khô, tái xanh và thiếu sức sống;
• Đau cơ, đau khớp;
• Nhịp tim biến đổi liên tục.

Có thể thấy, vấn đề chán ăn mất ngủ không nên bị lơ là, mà cần được xem xét và giải quyết để đảm bảo sức khỏe và trạng thái tinh thần. Chỉ từ việc chăm sóc bản thân và những thay đổi nhỏ trong lối sống hàng ngày, chúng ta có thể đối phó với vấn đề này và trở lại một cuộc sống khỏe mạnh hơn.